Knjige HRASTOVI KOJE NE OBARAJU
Hrastovi koje ne obaraju
Ratko Đurović, Velimir Stojanović
 Dr Radoslav T. Stanišić je upisao i studirao režiju u Pragu. Nastavio je studije i diplomirao na Fakultetu dramskih umetnosti u Beogradu u klasi profesora Darka Bajića 2000. godine, na katedri za Filmsku i TV režiju. Na istom fakultetu je magistrirao i doktorirao. Zaposlen je kao reditelj u TV Crne Gore. Na konkursu ministarstva kulture Crne Gore, dobio je prvu nagradu za scenario ''Noć crvenih palmi''.
Angažovan je na Fakultetu dramskih umjetnosti na Cetinju. Povremeno piše filmsku kritiku za Dan,dnevne novine u Crnoj Gori. Kao glavni reditelj TVCG-e, režirao je više stotina TV emisija raznih žanrova, dokumentarne i kratkomeražne igrane filmove: Jaroslav Čermak i CG, Moja Podgorica, Duhovna poetika oca Lazara, Kolijeva, Dom;itd, Lopovi, Djevojka u plavoj haljini, Izabranik... Reklamni spot za Montevizuju, Evropesmu 2005 za TVCG-e, TV komediju; Malo para, puno želja... Režirao je, u okviru Internacionalnog TV festivala u Baru, direktan prenos,TV MOST: BAR - BARI, 100 godina radiotelegrafije. Prva takva TV emisija u okruženju! Za svoj rad dobio je više nagrada i u zemlji i u inostranstvu. Izabranik je dobitnik specijalne nagrade za režiju i specijalne nagrade za izuzetno visok umjetnički domet; nagrada za režiju - Radio Televizija Crne Gore itd. „Hrastovi koje ne obaraju – Ratko Đurović, Velimir Stojanović", esejističko-biografska studija filmskog i televizijskog reditelja dr Radoslava Stanišića, već nas svojim naslovom u osobenom postupku estetske valorizacije i oslikavanja poetika ovih stvaralaca, na simboličan način uvodi u tematsko područje koje je do pojave ove studije, na određeni način, ostajalo na marginama relevantnih filmoloških istraživanja u Crnoj Gori, ukoliko se o njima, izuzimajući rijetke slučajeve, uopšte i može govoriti. Dr Stanišić, takođe, ovom studijom na hermeneutički uvjerljiv način još jednom potvrđuje tezu da kada se radi o preispitavanju suštinskih kulturnih vrijednosti nema velikih i malih tema, već samo onih koje nijesu na pravi način osvijetljene i naučno artikulisane, pa samim tim ostaju nepravedno zapostavljene. U tom smislu ova filmološka studija, kako sa stručno-teorijskog tako i kulturološkog aspekta, ima sve potrebne kvalifikative precizno vođenog rada, posebno imajući u vidu osobenu istraživačku dinamiku i metodologiju kojom se autor rukovodi. Pri tom, što je od ne manje važnosti, dr Stanišić u tumačenju autorskih poetika Ratka Đurovića i Velimira Stojanovića ukazuje na značaj njihove kongenijalnosti, posebno na idejno-tematskog planu, kao nukleusa iz kog su nastajali njihovi zajednički projekti. U pojedinačnim segmentnima ovog rada, jednako kao i na nivou njegove globalne strukture, dr Stanišić na istraživački ekonomičan način, bez „očekivanih" uopštavanja, upravo onako kako bi trebalo da izgleda uvođenje u problematiku koja se bavi tumačenjem politike autora, u revidiranom bazenovskom smislu, u ovom slučaju poetikama dvojice filmskih stvaralaca, ukazuje na suštinski aspekt zadatog hermeneutičkog cilja. Dakle, bez suvišnih i često teorijski nepoželjnih zalaženja u pojedinosti i deskriptivne digresije koje bi mogle da naruše njegovu cjelovitost i strukturnu usklađenost. Međutim, teza od koje dr Stanišić polazi, i koju u ovom radu razvija, ima znatno šire istraživačke implikacije i posrednu vezanost za stanje u jugoslovenskoj kinematografiji, od pedesetih godina prošlog vijeka naovamo. Tu, u prvom redu, mislimo na značaj koji je, posebno za crnogorsku kinematografiju, imalo formiranje Lovćen filma kao jedinstvene kulturne institucije, zahvaljujući kojoj je i film u Crnoj Gori bilo moguće izdići na viši nivo. Polazeći od te istorijske premise kao ključne, dr Stanišić ukazuje na značaj koji je Lovćen film imao u afirmaciji takvih stvaralaca kakvi su bili Ratko Đurović i Velimir Stojanović i, pri tom, ukazuje na predominantnu matricu klišetizirane jugoslovenske kinematografije koja je funkcionisala po principu variranja istoznačnog, žanrovski etabliranog modela, ne samo kao suštinske i neprikosnovene paradigme, već i jedine mogućnosti sa kojom su se filmski stvaraoci suočavali. I ne samo oni! |
Dr Stanišić u tom smislu diskretno ukazuje upravo na tandem duhovno srodnih i koncepcijski bliskih autora koji su znatno prije pojave „crnog talasa", ako ništa drugo, a ono naznačili i neke drugačije kontekstualne rakurse umjetničkog „predstavljanja" ondašnjoj kulturnoj javnosti, i ne samo kada je žanrovsko određenje filmova koje su stvarali u pitanju. Upravo se u sagledavanju tih relacija, rekli bismo, sadrži posebna vrijednost ovoga rada. Svoju istraživačku pažnju Dr Stanišić je posebno usmjerio na analizu scenarističkog opusa Ratka Đurovića i rediteljskog postupka Velimira Stojanovića, kroz njihova četiri dugometražna igrana filma: „Lažni car", „Zle pare", „Četiri kilometra na sat" i „Kampo Mamula". Ono što je u slučaju ovih autora, čini se, bilo jedino mogućno, kao primarnu dr Stanišić je izdvojio komparativno-analitičku metodu. Motiv kojim se rukovodio u odabiru ove teme bio je da dâ, „afirmativni doprinos o ovom izuzetno značajnom i po mnogima, barem u usmenim kazivanjima, neponovljivom filmskom tandemu." Usudićemo se, ipak, da dodamo i sledeće: pored toga što je svojom skrupuloznom filmološkom analizom otklonio bojazan od nepouzdanog i često proizvoljnog usmenog tumačenja, i tako mu pretpostavio naučno kao jedino relevantno, dr Stanišić je ovom studijom postavio temelje moderne filmološko-esejističke misli u Crnoj Gori. Ono što ovu studiju čini posebnom, takođe su nepretencioznost u primjeni heurističkog modela i, nadasve, želja da se jasnim i nedvosmislenim iskazima prenese suština problema koji se tumači. Imajući, pri tom, u vidu Stanišićevo gotovo dvodecenijsko rediteljsko iskustvo na filmu i televiziji, za nas koji smo upućeni i u taj segment njegovog stvaralaštva, sve navedeno nameće se kao logičan slijed i uslov sine qua non njegovog pregalaštva i kontinuirane posvećenosti filmskoj umjetnosti i TV stvaralaštvu. Za one druge, pak, čitaoce koji će se tek otkriti ovu filmološku studiju posvećenu stvaralačkim biografijama dva velika umjetnika, koji su ne samo obilježili jedan period jugoslovenske kinematografije, već i svojim osobenim pristupom afirmaciji filmske umjetnosti na ovim prostorima postavili određene standarde, biće to ako ništa drugo a ono zanimljivo štivo o jednom atipičnom periodu kulturne istorije Crne Gore.Moderna nauka, samim tim i filmologija kao nauka o filmu, u biti je utemeljena na pretpostavkama sinkretičkog i kontekstualnog prožimanja i interdisciplinarnosti. Studija dr Stanišića, čini se, to na najbolji način potvrđuje. Kao i mnogim drugim umjetnicima, tako i ovima o kojima Dr Stanišić piše, a koji su ponikli na njenom tlu, koji su se na njemu „odnjivili", kako kaže Lubarda, Crna Gora nije samo neizbježna tema, poetska inspiracija, metafora i istraživački izazov, već prije svega istinska paradigma, stub njihovog duhovnog bića i, istovremeno, suštinski erzac svih nedostatnih i efemernih sistema komunikacije koje duhovna vertikala savremene civilizacije nudi. Stoga će ova dragocjena studija dr Stanišića, kao prva te vrste u nas, nastala na supstratu minucioznog naučnog istraživanja i promišljanja problema kojim se bavi, u našoj biografskoj esejistici imati poseban, ne samo filmološki, već i svekoliki kulturološki značaj. Doc.dr Zoran Koprivica ... u priredjivanju svog rada za štampu, dr Stanišić poneo se elegantno i superiorno.Odstranio je formalne elemente i suvišne stranice akademskog koncepta i zadržao, uz neznatne izmene, sadržajno jezgro,koje je već bilo zanimljivo samo po sebi. I, svojim radom, ugradio je još jedan dragocen ugaoni kamen u temelje crnogorske istoriografije i teorije, vezane za još uvek neuništenu, sedmu, filmsku umetnost...
Izvod iz recenzije;
|
