Festivals International Festival of Documentary Film BELDOCS – 8-15 May 2019, Beograd
Festival magije, neustrašivosti i nepredvidivog
Beldocs je dragulj festivala dokumentarog filma koji se dugo čekao, ne samo u regionu, nego i šire. Sa oko 120 prikazanih filmova u raznim programskim segmentima i pod ovogodišnjim motom “Zamisli…”, ovaj festival nudi savršen pregled najnovijih domaćih i međunarodnih dokumentarnih filmskih ostvarenja, a za 12 godina postojanja je već uspio postati tradicionalno i nezaobilazno mjesto susreta filmskih autora, producenata, filmskih kritičara i drugih profesionalaca filmske industrije.
Filmovi su prikazani u 16 selekcija živopisno naslovljenih programskih cjelina:: Profil, Pejzaž, Intermission, Vatromet, Meteori, Povetarac, Lavirint pravde, Naslovna strana, Teen, Udarni termin, Specijalne projekcije, VR, Srpski takmičarski program, Međunarodni takmičarski program, Fokus Portugalija, omaži, master klas Kazua Hare i Marianne Lambert i master klas i retrospektiva Gorana Devića, predavanja i razgovori o filmu, promocije knjiga, razni industustrijski događaji, praćeni muzičkim programskim side-barom, veselim žurkama do zore itd. Po riječima osnikvača i direktora festivala Mladena Vušurovića, “Beldocs se svojom selekcijom trudi ne samo da doprinese otporu lažnih novostvarajućih idioma, već jednoj sveopštoj kataklizmi urušavanja figure čovjeka i njegovog bivstvovanja na ovom terenu neprekidnih promena, čije su posledice zaborav ko smo i koliko su naši životi magični…. Zamisli. Neobičnost. Neustrašivost. Nesvakidašnjost. Nepredvidivost. Nedokučivost”.
Selekcija je smatrala da je kratka forma nepravedno zapostavljena, pa je novitet ovogodišnjeg izdanja i takmičarski program za najbolji film do 40 minuta. Tako, najkraći film u cjelokupnom programu, Držati oblake, traje devet minuta, a najduži, Mrtve duše, devet sati, kako objašnjava umjetnički direktor festivala, Marko Grba Singh.
U okviru srpskog takmičarskog programa, prikazani su filmovi: Taurunum boy, reditelja Jelene Maksimović i Dušana Grubina, film o ‘opasnom’ odrastanju u Zemunu; To sam što jesam – Gypsy mafia, rediteljke Andrijane Stojković, o dva brata, koji su u rodnoj Srbiji pripadnici diskriminisane romske populacije, a u Njemačkoj radnici imigranti, koji već deset godina prave hip-hop muziku i u svojim pjesmama smjelo kritikuju rasizam, segregaciju Roma i neoliberalni kapitzalizam; kotnroverzni i smjeli (zabranjen za prikazivanje od strane Kine) Na crnoj listi, reditelja Sare Marković i Nikole Dragovića, film koji prati događaje sa margina kineskog samita u Beogradu 2014. godine, kada je policija kidnapovala grupu aktivista za ljudska prava iz zemalja EU, i otkriva detalje o surovom progonu meditacijske prakse Falun Gong, piolitičkim pritiscima na male zemlje, ali i zapostavljanju i kršenju ljudskih prava na globalnom nivou; Centar, reditelja Ivana Markovića, film koji predstavlja apstraktni portret Sava Centra, ali i drugih monumentalnih građevina čiji je opstanak doveden u pitanje; Deca proleća, reditelja Dušana Solomuna, tanana imigrantska drama o prelazu sirijskih izbjeglica između Turske i Grčke; i Električni orgazam za ljude budućnosti, rediteljke Marije Vukić, portret kutnog benda Električni orgazam, jednog od najpopularnijih i najdugovječnijih na prostoru Jugoslavije, film koji je i zatvorio Beldocs festival.
U međunarodnoj takmičarskoj selekciji, prikazano je 10 naslova: A Lua Platz, Jeremyija Gravayata (Francuska), Stapanje vremena, Juana Alvareza Nemea (Urugvaj), Sada se nešto polako mijenja, Menne Laure Meijer (Holandija), Lapu, Cesara Alejandra Jaimeza i Juan Pabla Polancoa, Kraj radnog vremena, Nicole Vogele (Njemačka/Švajcarska), Kameni govornici, Igora Drljače (Bosna i Hercegovina), Doel, Frederica Solberga (Danska/Belgija), Dobrodošli u Sodomu, Floriana Weigensamera i Christiana Kronesa (Austrija), Bostofrio-gdje nebo dodirue zemlju, Paula Carneira (Portugal) i <3, Marie Anton Cabot (Španija).
Tri master classsa su održani u veličanstvenoj sali, koja nosi ime jugoslovenskog filmskog velikana -“Makavejev”, novo-renoviranog Jugoslovenskog arhiva Kinoteke: renomirani japanski autor Kazua Hare je donio nove, sjajno pripovijedane, uvide u koncept Iskusstva na granici: etika saradnje sa protagonistom, kako je master class i bio naslovljen; Marianne Lambert je, nakon projekcije filma velike Chantal Akerman “Sa istoka” (dirljivi poetski prikaz slučajnih ljudskih lica), govorila o njenoj producentskoj saradnji sa Chantal Akerman i drugim autorima sa kojima je sarađivala; Goran Dević se fokusirao na “Postjugoslovensko društvo u dokumentarnom filmu”, govoreći o njegovom rodnom gradu Sisku, nostalgiji i poziciji autora u periodu tranzicije nakon raspada Jugoslavije.
NAGRADE
Nagrade za najbolji internacionalni film: Jeremy Gravayat, reditelj filma „A Lua Platz”
Autor nagrađenog filma, Žeremi Gravayat je rekao:
– „Zauzimanje mesta bi mogao biti prevod naslova našeg francusko-rumunskog dokumentarnog filma “A Lua Platz”. Može li, onda, film da postane neka vrsta sigurne kuće za one čiji se glas skoro nikad ne čuje? Danas smo, nakon prvog prikazivanja filma izvan Francuske, veoma počastvovani što smo dobili ovu nagradu od žirija. Nadamo se da će ona doprineti da ovaj film i njegove evropske teme nastave svoj put. Veliko nam je zadovoljstvo što u Srbiji, zahvaljujući Beldocsu, vidimo kako je svetski dokumentarni film veoma živ danas. i ne zaboravite – sutra, 16. maja, je Međunarodni dan romskog otpora!“
Žiri internacionalnog takmičarskog programa: Matjaž Ivanišin, Diana Tabakov i Branislav Dimitrijević.
U obrazloženju žirija je navedeno: “nagrada se dodjeljuje za angažovan i brižljiv filmski pristup i empatičan uvid u životne uslove zajednica u egzilu i njihovih istorija. Prošlost i sadašnjost, lica i mjesta, razgovori i tišine, problemi i neposredna rješenja, susreću se u filmski pročišćenoj, smjeloj i konzistentno sprovedenoj dokumentarnoj formi.”
Specijalna priznanja žirija dodijeljena su i Juanu Alvarezu Nemeu za film „Stapanje vremena“
i produkciji Mint film office za film „Sada se nešto polako menja“.
Nagrada za najbolji srpski dokumentarni film (2000 evra): Ivan Marković, reditelj filma „Centar“ koji je nagrađen i za najbolju montažu (500 evra) u domaćoj takmičarskoj selekciji, zajedno sa Jelenom Maksimović.
Ivan Marković je ovim povodom izjavio: „Ovim filmom želeo sam da stvorim subjektivni portret prostora koji je za mene značajan, prostora neispitanih mogućnosti i arhitektonske i društvene vizije koja bledi, a istovremeno postaje sve neophodnijom“.
Žiri: Varja Močnik, Svetislav Basara i Manuel Mozos, U obrazloženju žirija navodi se da se nagrada filmu „Centar“ dodjeljuje za “uvjerljivo, a nenametljivo svjedočanstvo o pustoši tehničke civilizacije izražene na umjetnički besprijekoran način.
Maja Bogojević
