Festivali        CANNES

Kan 2019. 9 Tri svijetle tačke: Bong Joon-ho, Desplechin i Gu Xiaogang

"Parazit" i njegov kreativni klasicizam, "Roubaix, une lumière " iz kojeg zrači revolucionarna nježnost i neočekivani film "Boravak u Planini Fuchun”, do sada najinteresantniji dan u Kanu.

Prema pomalo nejasnoj logici programiranja, istog dana prikazana su tri vjerovatno vrlo velika filma, koji mogu da dominiraju na smotri koja je kvalitetna, ali na kojoj se jos nije stiglo do vrhunca.

To se i dogodilo, barem što se tiče broja filmova, ali ne i očekivane liste. Da se radi o nekoj trci govorili bismo o dva favorita i jednom autsajderu. Čekali smo Bonga, Dolana i Desplechin-a, a dobili Bonga, Desplechin-a i Gu-a.

Sa filmom “Matthias et Maxime”, u kome on igra jednu od dvije glavne uloge, Xavier Dolan nije podbacio. Ali on se vraća već predjenim putem, ponovno istražujući prednosti i neuroze vezane za pripadnost jednoj familiji, jednoj generaciji, postavljajući pitanje šta znači seksualni i emocionalni identitet.

Parazit Bong Joon-ho-a

Sedmi film reditelja Memories of Murder, The Host i Mother, takmičenje u Kanu – napokon ! - nudi ono što bismo mogli nazvati cjelovitim filmom, filmskim rješenjem koje je u potpunosti uspjelo.

Neki su filmovi čudesni jer su nepotpuni, nije u tome problem, ali mnogi od njih, težeći ka nekom ostvarenju, završavaju u konformizmu, ležernosti, klišeima. Sa filmom “Parazit”, Bong sklapa jasan dogovor sa svojom publikom, dogovor koji će bezuslovno poštovati do posljednje scene.

Ovaj film je zabavan, vrlo zabavan, tužan, vrlo tužan, nasilan, vrlo nasilan. To je društvena komedija, okrutna priča, meditacija inkarnirana kroz neskriveno fiktivne likove, a ipak vrlo istinite - istinita fikcija, koja ima svoje opravdano mjesto u filmu.

FANTOMSKA PRISUTNOST U KUĆI VLASNIKA.

Radi se o vrlo siromašnoj porodici koja se, lukavo i energično, infiltrira u život jedne vrlo bogate familije, i ono što će se dogoditi, kao da izlazi iz nekog velikog Dikensovog romana.

Evokativna moć “Parazita” je rezultat rediteljskog smisla, osjećaja za prostor, za pokrete, isto toliko koliko i lijepe scenske ideje, kao što je uloga pripisana kiši u filmu, ili pak mirisu.

Ovaj film je takođe nadahnut fantastikom, ponekad luckastom, ali koja koketira sa hororom, hororom karakterističnim za žanrovski film, koji je takođe, i pogotovo, ekonomski horor. Kod Bonga, pravi horor je nepravda.

"Rube, jedna svijetla tačka" Arnoa Deplechina

Deseti dugometražni film reditelja La Sentinelle, Rois et reine i Trois souvenir de ma jeunesse, nudi, na filmskom planu, nešto sasvim suprotno. Dok Bong Joon-ho nastavlja u pravcu koji ga karakteriše od samog početka, Deplechina ide u neočekivanom smjeru.

U pratnji komesara Dauda, koji je na čelu policije u Rubeu i jednog mladog inspektora koji se upravo pridružio njegovoj ekipi, film prikazuje nevjerovatnu mrežu odnosa u svakodnevnom životu, u svoj njegovoj trivijalnoj materijalnosti.

U početku se čini da su nam dostupni samo djelići života ovog grada na sjeveru Francuske, potpuno osiromašnog, gdje zločin i kriminal cvjetaju. No, malo po malo, zahvaljujući orkestarskoj organizaciji tih fragmenata, pred nama se iz tog haosa naslućuju obrisi čitavog jednog svijeta.

Ovaj vrlo neobičan prosede u narativnoj konstrukciji, prolazi kroz nekoliko etapa - tuča, pokušaj da se prevari osiguranje, bjekstvo, silovanje, podmetnuti požar - da bi se fokusirao na slučaj ubistva jedne starice, ubistva, za koje su vrlo brzo osumnjičene dvije mlade susjetke same žrtve.

Onda smo, sasvim neocekivano, u selekciji Nedelja kritike, vidjeli prvi film mladog kineskog reditelja, do sada nepoznatog ljubiteljima filma u svijetu, fresku u trajanju od dva i po sata, zapanjujuće ljepote.

Film tokom godinu dana prati život porodice kroz isprepletane odnose tri generacije, sa rijetkom narativnom energijom i elegancijom. I pri tom potvrdjuje, opet, na sasvim nov način, kolika moze biti snaga, a radije bismo rekli, vrlina kinematografije.

Film je dobio naziv po jednom od najpoznatijih djela tradicionalnog kineskog slikarstva. Nije toliko važno to što se savremeni film odvija na mjestu naslikanom u XIV vijeku, nego je važno to što on koristi filmski ekvivalent inspirisan slikarskom tehnikom iz tog vremena.

Upotreba dugog travelinga zaista podsjeća na način kojim naše oko prati « svitke shanshui-a », i mnogi drugi rediteljski izbori nalaze eho u ovoj estetici, kao što je znacaj praznine, bezbojnog, u kojem je elipsa jedan mogući ekvivalent u filmu.

Ali iako je njegova originalna estetika inspirisana klasičnom likovnom umjetnošću u Kini, film Gu Xiaogang-a uopšte nije formalističan. To je jedna duga priča o ljubavi, prijateljstvu, izdaji, ali i o promjenama u kineskom društvu, kineskom gradu, kineskoj porodici.

Veliki festivali su takođe prilika da se otkriju najbolji budući filmski stvaraoci. Na Gu Xiaogang-a, moglo bi se kladiti na sigurno.

Jean-Michel Frodon
https://projection-publique.com 
Prevela : Zumreta Trocellier