Film rumunskog reditelja Calin Peter Netzer-a pokreće snagu režije da suptilno prouči odnos jednog para tokom više od deset godina. Šteta što je scenario pretjerano ambiciozan.

Ana, mon amour je ono što bi se moglo nazvati «filmskim manirom». Obrađujući ne tako novu temu života u paru, četvrti dugometražni film rumunskog reditelja Calin Peter Netzer-a ne prestaje da osmišljava načine snimanja koji omekšavaju inače suprotstavljene struje koje su podložne da ujedine dva ljudska bića i suprotstave ih jedno drugom, kao i njih dvoje ostatku svijeta.

Ekstremno krupni planovi, pauze u naraciji, putovanje u vrijeme, dobrodošli komentari koje svi upućuju jedni drugima ili nekom spoljnom sagovorniku, pokreti i tišina takođe doprinose ovoj bogatoj podjeli slika i zvukova, tijela i glasa. Tome doprinose kompleksno, elokventno i legitimno utkane radnje, osjećaji i snovi.

Heterogeni elementi

Ovo ogromno međusobno prožimanje/stapanje koje uspijeva da preuzme složenost ljubavne veze u dužem vremenskom periodu (desetak godina) sasvim razumno je pozdravljeno Srebrnim medvjedom za najbolji umjetnički doprinos za montažu na posljednjem Berlinalu. „Montažu“ u ovom slučaju shvatite u najuzvišenijem smislu, kao dinamični kolaž heterogenih komponenti koje filmu pružaju zanos i jedinstvo.

Glavno mjesto među ovim „heterogenim elementima“ zauzimaju dva izuzetna izvođača. Diana Cavallioti u ulozi Ane i Mircea Postelnicu u ulozi Tome obitavaju u filmu sa neobičnim intenzitetom i svestranošću.

Svestranost, dakle, ne predstavlja niti manu, niti samo znak virtuoznosti igre. Način postojanja kroz svoje tijelo, svoje poglede, svoju intonaciju – i, naravno, način na koji ih Netzer snima – upravo pokazuje koliko je svaki pojedinac višestran, nosilac konfliktnih tenzija, skrivenih težnji koje kasnije izlaze na vidjelo, loše formulisanih želja, koji zatim često dovode do nesporazuma, razočaranja, slijepih ulica/bezizlaznih situacija.

Ingmar, ljubavi moja

Čak i u slučaju uloge dodijeljene religiji i psihoanalizi, razmišljamo o Ingmar Bergman-u, ništa manje. Ako autor filma Scene bračnog života predstavlja apsolutni standard, onda su, posredstvom filmskih sredstava, prigrljene uz preciznost, suptilnost i pažnju ambivalentnosti svakog od njih, i a fortiori para.

Ipak, Ana, mon amour ne nosi pristup koji je trebalo da probudi. Ne prestajemo da se pitamo šta je spopalo Netzer-a i njegove koscenariste da smatraju da je neophodno da biografiji svojih likova dodaju više karakteristika nego što je uobičajeno. Njih dvoje bi bili mnogo bliži da imaju manje mučnu prošlost. Njihova situacija bi bila mnogo dirljivija da nije preopterećena romantičnim i psihološkim motivima, uz ogroman udio nepoznatih roditelja i ukorijenjene laži.

U studentskim danima, stameni Toma upoznao je krhku Anu. Oni se vole, zajedno se suočavaju sa svim poteškoćama materijalnog života, neprijateljstvom svojih porodica, rizikom od prisustva bližnjih ljudi/rođaka, čas zavođenja, čas destruktivnog govora.

Nepotrebna komplikacija

Bilo je više nego dovoljno, koliko sama inskripcija u urbanu tkaninu današnje Rumunije, u Bukureštu i Klužu, ima materijala da nahrani fikciju stvranih napetih odnosa, motiva za brigu ili za bijes

To je poznato zahvaljujući ostvarenjima iz Novog rumunskog filma u kojem Metzer, koji je već nagrađen Zlatnim medvjedom u Berlinu 2013. za film Mère et fils, sasvim jasno važna ličnost.

Dodavanje komplikovane porodične priče za svakog od dvoje protagonista, ispunjene više ili manje zakopanim tajnama, više ili manje otkrivenim krizama, traumama koje više ili manje objašnjavaju ponašanje Ane i Tome, ne bogate ovaj film, već mu, naprotiv, daju jednu crtu istovremenog cjepidlačenja i izvještačenosti, bez koje bi se savršeno moglo.

Ana, ljubavi moja tako ostavlja osjećaj gdje se film sam urušava, iako su mu osjetljivost na biće i inteligenciju, moć filmske umjetnosti, dali sve šanse. Kao da su scenaristi mislili da je nužno pretovariti brod koji je samo htio lagano ploviti po ivici režije.

Sljedeći film Calin Peter Metzer-a ne očekujemo sa ništa manjim nestrpljenjem.

Jean-Michel Frodon
prevela: Nina BUKILIĆ
first published in:
www.projection-publique.com/2017/06/20/ana-mon-amour-et-mon-desamour-avec-toutes-les-ressources-du-cinema/