Lucidno
Evolution bez daha u imaginarnost
| Gotovo da ne prođe sedmica a da ne uhvatimo u prolazu neku novu osudu za takozvanu uniformisanost francuske kinematografije. Glupav komentar ljudi koji, u stvari, ne gledaju filmove. Postoji mnogo ostvarenja koja će opovrgnuti jednu takvu tvrdnju, ali rijetka su ona koja su u stanju da to urade radikalno kao Evolution, drugi film Lucile Hadzihalilovic.
Evolution je fantastična priča. Kao i svaka priča, ona slijedi pripovijedanje kako bi pokrenula imaginarnost, snoviđenja, strijepnje. Pripovjedač putem filma, a ne putem riječi, Lucile Hadzihalilovic jasno favorizuje druge izvore u odnosu na naraciju. Ona vizuelno i čulno pokreće velike teme vezane za ženstvenost, materinstvo, vezu imeđu majke i djeteta, eho (postojeće u svim jezicima, ali posebno naglašene na francuskom) između majke i mora, strahove i impulse koji se odnose na tečni element, na svjetlo i tamu, u svijetu medicinskih aparata. Kao i svaka priča dostojna imena, Evolution u maloj mjeri unosi strah, a u velikoj mjeri čini da se vinemo na krilima mašte – svoje mašte, počevši od elemenata kojima pribjegava pripovjedač. Oko ovog dječaka koji uranja u potragu za potonulom tajnom, između njega i njegove majke u selu bez muškaraca, kroz čudne rituale žena na plaži ili uznemiravajuće hodnike velike bolnice koja dominira tim područjem, pokreće se promet emocija, misterija, zavođenja i strahova. Ovo iskustvo zasigurno je jedinstveno, ali, takođe, uznemirujuće.Ono je autentični predlog kinematografije, u kojem žive bezimene sile, koje progone arhaični mitovi i romaneskni simboli – između Ostrva sa blagom i Frankenštajna – koji su oblikovali podlogu moderne zapadne psihe. |
Kao čulno iskustvo, film Evolution se oslanja na ove navedene „figure", ali naročito na filmsku materiju, gdje svjetlo, zvuk, trajanje, boje djeluju obdareno neobičnim moćima. Stijene, morska dna, zarđali metali i bijeli čaršavi, jednako su efikasni elementi naracije kao i magične formule.
Autentični filmski predlog, film Lucile Hadzihalilović očigledno je veoma daleko od formatizovanja prema holivudskim žanrovima, tog nazadnog i učinkovitog formalizma skrivenog iza optužbi klevetnika za takozvanu uniformisanost francuskog filma. Nedjelju dana nakon izlaska filma Suite armoricaine, Pascale Breton, kako ne primijetiti sličnost sudbine ove dvije rediteljke, od kojih svaka potpisuje izuzetan prvi film, i to P. Breton film Illuminaton, a L. Hadzihalilovic film Innocence? I kod jedne i kod druge, to je bilo prije više od 10 godina! U kojoj mjeri je činjenica da su obije žene, još više otežala realizaciju njihovog drugog filma? Ništa ne omogućava da se to jasno ustanovi. Recimo samo da su one naročito brojne, te žene sineasti koje više nego obećavaju, a koje, zatim, nestaju sa radara - Marie Vermillard, Agnès Merlet, Laurence Ferreira-Barbosa, Emmanuelle Cuau, Hélène Angel, Ariane Doublet, Françoise Etchegarray, Patricia Mazuy, Helena Klotz... (makar se radujemo budućem dolasku novog filma Emilie Deleuze). Iz tog razloga, takođe, originalni predlog Lucile Hadzihalilović, bez ustupaka, zaslužuje pažnju. Jean-Michel Frodon |
