Festivals 40th Manaki brothers International Cinematographers’ Film Festival, Bitola, 14-21st September, 2019.
40. Braća Manaki Internacionalni filmski festival direktora fotografije, Bitola, 14-21. Septembar, 2019.
40. Браka MAHAKИ, Биtoлa
Recite oblacima – i dodirnite nebo
“Da bismo imali film, potrebna nam je kamera i osoba iza nje. Može postojati film bez scenarija, bez režisera, čak i bez glumaca ili drugih elemenata koji se smatraju važnim za filmsko djelo, a takvih primjera ima mnogo. Ali, samo osoba sa kamerom mora biti prisutna. Onaj koji hvata pokret, osvaja svijetlo…. Ta osoba je suština filmskog djela, alfa i omega, bezpogovorni majstor kutije sa svijetlom i mračne komore sa zakačenim objektivom. Onaj čije oči nadgledaju kadar i pokreću ručicu da bi se stvorila drugačija realnost”, izjavljuje Igor Ivanov, Predsjednik Makedonske Asocijacije Filmskih Profesionalaca.
Jedinstven u svijetu, Međunarodni filmski festival direktora fotografije (ICFF) Manaki braća u Bitoli je prvi i najstariji filmski festival posvećen radu direktora fotografije iz cijelog svijeta. Osnovan je 1979. godine na inicijativu Makedonske Asocijacije Filmskih Profesionalaca (MFPA), koji je jedan od glavnih osnivača, zajedno sa makedonskom kinotekom i opštinom Bitolja, gradu pionira balkanske kinematografije, braće Manaki: Janakija (1878-1954) i Miltona (1880-1964). Festival, u početku nazvan „Manaki susreti“, razvijao se u veliku međunarodnu filmsku instituciju, da bi se 8. Septembra 1991. nakon Deklaracije o nezavisnosti Republike Makedonije, transformisao u Internacionalni festival svjetskih filmova i 1993. dobio sadašnji naziv. Filmovi su se takmičili za festivalske nagrade: Zlatnu, Srebrnu i Bronzanu kameru 300, omaž kameri 300 koju su koristili vizionarska brača Manaki i zahaljujući kojoj su ostavili dragocjeni fotografsko-filmski dokument života i istorije grada Bitolja i okoline na početku 20. vijeka. Tako je Bitolj postao međunarodni umjetnički centar za najbolje svjetske direktore fotografije, već etablirane dobitnike mnogih najvažnijih svjetskih nagrada, ukjlučujući i Oskare, ali i subliminalna inspiracija za nove mlade kinematografske talente, ne samo direktore fotografije (iako za njih, prevashodno), već i za sve druge filmske profesionalce: autore, glumce, montažere, producente, filmske kritičare, ne zaboravljajuči ni medije.
Mnogi svjetski filmski profesionalci su laureati prestižne nagrade Kamera 300, ali Manaki braća festival se ponosi i svojim Klubom velikih, u okviru kojeg se dodjeljuju dvije počasne nagrade majstorima fotografije: „Zlatna kamera 300 za životno djelo“ i „Specijalna nagrada Zlatne kamere 300“ za izvanredan doprinos svjetskoj kinematografiji. Na 17. izdanju festivala, 1996. godine, Zlatna kamera 300 za životno djelo je posthumno dodijeljena Miltonu Manakiju, a naredne godine Zlatna kamera 300 za životno djelo je uručena makedonskim kinematografskim doajenima, Ljubu Petkovskom i Branku Mihaijlovskom.
|
Dosadašnji dobitnici ove prestižne nagrade bili su: Sven Nykvist, Henri Alekan, Freddie Francis, Jose Luis Alcaine, Jerzy Wójcik, Raoul Coutard, Vittorio Storaro, Vadim Yusov, Miroslav OndříčeK, Tonino Delli Colli, Walter Carvalho, Michael Ballhaus, Vilmos Zsigmond, Billy Williams, Peter Suschitzky, Dante Spinotti, Anatoli Petritsky, Luciano Tovoli, Chris Menges, Ryszard Lenczewski, Jaromir Sofr, Bozidar Bota Nikolić, kao i drugih priznanja: Christopher Doyle, Anthony Dod Mantle, Robby MÜLLER, Bruno Delbonnel, Roger Pratt, Christian berger, Agnès Godard, Luca Bigazzi; glumci: Victoria Abril, Daryl Hannah, Catherine Deneuve, Isabelle Huppert, Juliette Binoche, Bruno Ganz, Charles Dance, Miki Manojlović, Aleksey Serebryakov; režiseri:: Jerzy Menzel, Veljko Bulajić, Karen Shakhnazarov, Menahem Golan, i dvostruki Oskarovac, nedavno preminuli producent, Branko Lustig. Ove godine, sam festival je dobitnik nagrade za izvanredan doprinos promociji filmske umjetnosti od strane Internacionalne Asocijacije Direktora Fotografije – IMAGO. |
Mnogi od laureta su učestvovali u festivalu kao predsjednici ili članovi glavnog festivalskog žirija ili predavači na brojnim masterklasima, čineći ova dragocjena priznanja još prestižnijim.
Po riječima Gene Teodosievske, Direktorke festivala, „Upravo su ga tako i zamislili osnivači, kao jednu veliku školu filma. Primarni fokus treba da bude (i ostaće tako) na filmsku fotografiju, ali mi kreiramo i mehanizme-programe, koji nas približavaju ne samo ljubiteljima filmske umjetnosti, već i građanima Bitole. njihovim potrebama za dijalogom kroz film, kroz njegovu vizuelnu srž, kroz naraciju i bitnost ispričane priče. Na taj način stvaramo jedinstvenu festivalsku teritoriju i privlačimo nove publike.
40 – jubilarno - izdanje festivala je otvoreno u Centru Kulture (čije zidove krase potpisane fotografije velikih svjetskih filmskih ikona, ali i regionalnih i lokalnih istaknutih filmskih figura) filmom Bol i slava, najnovijim ostvarenjem Pedra Almodovara, uz vatromet, elegantnu medijsku izloženost gostiju na crvenom tepihu, savšeno planiranu i vremenski preciznu organizaciju (kojoj bi pozavidjele i nordijske zemlje), ali sve u opuštenoj atmosferi, zahvaljujuči velikodušnim domaćinima festivala, Geni Teodeosievskoj, direktorki i Blagoju Kunovskom, umjetničkom direktoru, kao i velikom broju entuzijastičnih, ljubaznih, uvijek nasmijanih i diskretnih festivalskih saradnika i volontera, Osjećanju opuštenosti su doprinijeli i raskošni koktel dobrodošlice i hipnotišuća koreografija muzičko-baletsko-pantomimskog perfomansa. Ova kombinacija besprijekorne organizacije svih festivalskih segmenata i propratnih događaja i ležernosti i neposrednosti svih internacionalnih gostiju i festivalskog osoblja je moguća samo u Bitolju, ili pak u cijeloj Makedoniji, sada preinačenog oficijelnog naziva u ”Sjevernu Makedoniju” – jer samo ovdje može da funkcioniše udruživanje velikog profesionalnog truda i odgovornosti sa najboljom kuhinjom i muzikom na Balkanu (možda sam malo, ali samo mrvicu subjektivna, jer, ipak, Bitola je “roden kraj” mog oca, i to u kvartu nadomak hotela Epinal). U ambijentu nonšalantnog i prirodnog gostoprimstva, koncerata na otvorenom, slasnih makedonskih specijaliteta, čuvenih makedonskih vina ili 'žolte’, sati i dani vam prođu za tren, kao da ste u jednom jedinom nagrađenom festivalskom filmu.
A taj festivalski film je snimljen u jednom neprekidnom kadru - kadru vrhunskih savremenih filmskih ostvarenja, dinamičnih i nezaboravnih masterklasa, uzbudljivih formalnih i neformalnih razgovora sa filmskim velikanima do kasnih noćnih ura, toplih ljudskih susreta, propratnih događaja na raznim gradskim lokacijama, plesa, muzike, i osjećaja umjetničke solidarnosti i zajedništva. U društvu ste filmskih zvijezda koje se ne ‘računaju’ u mainstream zvijezde, iako filmova bez njih ne bi bilo. Upravo zato je Braća Manaki festival posvećen ovim skromnim, ne-pompeznim filmskim profesionalcima, bez čijeg ‘zapisa svjetlom’ (fotografos, na čije nas je značenje podsjetio Yorgos Arvanitis u svom masterklasu), nijedan film ne bi bio to što jeste, niti bismo mi gledaoci, kao ni sami autori, ikada dodirnuli oblake, što je moto ovogodišnjeg festivala – Tell the clouds.
Po riječima Steva Pendarovskog, predsjednika Makedonije i pokrovitelja festivala “U protekle četiri decenije, festival je uspio da postane vodeći kinematografski događaj u našoj zemlji, sa uticajnom reputacijom u Evropi, ali i šire. Prvi je i rijedak festival ove vrste, u mnoštvu filmskih festivala u svijetu, koji se fokusira na filmsku fotografiju. Tokom godina, Manaki braća festival je predano stvarao i gradio imidž originalnog i prepoznatljivog filmskog festivala, posvećenog najvišim estetskim standardima”.
