Festivals CANNES
„Le Fils de Saul", „Ni le ciel, ni la terre": Atinin štit
| Šta odabrati iz ponude koja je naročito bogata ovoga vikenda na Croisetti? Ukoliko postavimo ovo pitanje u smislu porijekla, Evropa odnosi pobjedu nad Sjedinjenim Američki Državama, koje ne samo da su brojčano nedovoljno predstavljene ove godine, već sa filmovima koji su ni tamo ni ovdje. A ukoliko se to zapitamo iz perspektive generacija, mladi režiseri sa lakoćom pobjeđuju iskusne praktičare. Ipak, treba dodati nijanse.
Filmovi u konkurenciji Gus van Sant-a (The Sea of Trees, mistična i misaona alegorija između američkih predgrađa i japanske šume, iznenađujuće teška za jednog takvog autora) i Todd Haynes-a (Carol, priča o ljubavi između žena u SAD-u 50. godina, kruta i predvidiva), kao i novi film Woody Allen-a van konkurencije (L'Homme Irrationnel, malo naporan povratak na moralnu priču koju je već briljantno obradio autor Zločina i kazne), predstavljaju razočaranja. Ali, tu treba dodati i mladog evropskog režisera, Grka Yorgos Lanthimos-a, čija se fantastična priča, Lobster (Takmičarski dio), koja uporno traži surovost i crni humor, ubrzo prikazuje kao uzaludna. A, s druge strane, treba pjevati hvalospjeve o reditelju kojeg više ne možemo prepoznati -Nanni Moretti-ju. Na kanvasu koji je mogao biti simplistički, suprotstavljajući realnost jedne dramatične situacije – neminovnu smrt majke –umjetnosti univerzuma u kojem se razvija glavni lik, film, Ma Mère (takmičarski dio) sekvencu po sekvencu pokazuje izuzetnu finoću i emocije.
|
Treba se vratiti inteligenciji same konstrukcije ove Morettijeve podjele. On zapravo povjerava funkciju izrade filmova Margherita Buy-i (apsolutno prekrasnoj), koja igra rediteljku, dok on igra brata u besprekornom kontrapunktu i veoma suptilnom porazu. Treba se, prije svega, vratiti na način na koji film prevazilazi binarnu opoziciju na kojoj je djelovalo da počiva, da bi se vrtoglavo otvorio ka onome što nas nosi i ograničava i što je jednako stvarno i imaginarno, okrenuto smrti i ka fikciji.
Ali, dva filma koja su možda i najvažnija, u svakom slučaju najviše obećavaju u ova dva posljednja dana, jesu prvi filmovi Le Fils de Saul, Mađara Laszlo Nemes-a (Takmičenje) et Ni le ciel ni la terre, Francuza Clément Cogitore-a (Nedjelja kritike). Iako sasvim različiti, zajedničko im je da izmišljaju sa nevjerovatnom slobodom, okrenuti tragičnim situacijama upisanim u savremenoj istoriji, odgovore filma – filma kao sredstva za tretiranje užasa, niti da ga skriva, niti da ublaži, već da nastavi da postoji, bez amnezije, u svijetu „ovoga". U svom remek djelu Théorie du film. La Rédemption de la réalité matérielle, Siegfried Kracauer uporedio je film sa štitom Tezeja, tim ogledalom koje je mu je poklonila Atina i koje mu je omogućavalo da indirektno posmatra Gorgonu a da ga ona ne paralizuje. To je upravo ono šta rade ova dva lijepa filma, kod Nemes-a doslovno, kod Cogitoire-a izokola. Jean Michel Frodon |
