Mala Educacion FAKULTET DRAMSKIH UMJETNOSTI CETINJE
| 5. Struktura
Prvi dramski momenat je ubistvo psihijatra koji sprovodi test nad do tada nepoznatim likom, koji se u očitom nervnom rastrojstvu iz nedovoljno poznatih razloga, odlučuje na taj potez. Preokret se dešava u trenutku kad Rik Dekard prihvati da krene putem rešavanja slučaja odbjeglih replikanata. Preokret pred kulminaciju je kad protagonista shvata da replikanti ipak zbog svojih emocija liče na ljude i kad osjeti privrženost prema Rejčel, nakon scene u kojoj ga spašava, ubijajući Leona. Kulminacija u kojoj antagonista uspijeva da stigne do vrha piramide tj. njegovog tvorca kojeg bezosjećajno ubija. Preokret poslije kulminacije je kad protagonista ubije djevojku antagoniste, tj. trenutak kad prestane da bude lovac nego postane lovina, jer počne bježati od Roya shvativši da je u toj borbi nemoćan i sigurno poraženi. Preokret pred kraj, trenutak u kom antagonista prestaje da bude antagonista ostavljajući protagonistu u životu, iako je bio superioran u toj borbi. Sve ono što čini svijet Rika Dekarda, i ono što ga okružuje u nekoj od mogućih budućnosti je u stvari sve ono što nas i u sadašnjosti okružuje. Počevši od reklame za Coca Colu, koja se plasira ne nekom ogromnom ekranu, zajedno sa japankom koja sama po sebi dočarava i asocira na mnogoljudnost grada koji podsjeća na neki izolovani mravinjak, do najmanjih detalja i sofisticirane tehnike tj. proizvoda koji imaju svoju svrhu, uključujući tu i bolesnu atmosferu koju podcrtava kisela kiša, takođe i mnoštvo neonskog svijetla, ugašeno sunce, atmosfera koja sama po sebi odaje utisak tjeskobe i bezizlaznosti bez obzira na tehnološki napredak, čini ovaj film autentičnim i novim. Smiještanje jedne detektivske priče, koja počinje kao priča tipa ''Filip Marlow'', u neku od mogućih budućnosti i njeno uklapanje u tu atmosferu koja podjeća na 40-te godine dvatesetog vijeka, a koja je ipak u dalekoj budučnosti, takođe sažimajući i sve elemente 'noir' filma čini ovaj film zanimljivim, i na neki način ga svrstava u grupu 'neo-noir'. Poruka koja se sastoji od pitanja: ''Ko smo, što smo i kuda idemo'', takođe i pitanje: ''Šta je život, da li ono gdje smo sad, ili ono čega se sjećamo'', je nešto što će vjerovatno mučiti čovječanstvo sve dok postoji, te će s toga činiti i ovaj film trajnim. 6. Epoha, Aktuelnost i Intertekstualnost Epoha u kojoj se odvija radnja filma je 2019. shodno tome što je film smješten u tu godinu odgovara vrijeme kada je sniman a to je 1982.godina. Za to vrijeme 2019. godina je bila neka varijanta dalje budućnosti, posebno uzevši uobzir, ogromni tehnološki napredak, neizvijesnost koja se posebno isticala zbog osjećaja skorog prelaska u novi milenijum, pa i same političke okolnosti u kojima živimo i stalni strah od nuklearnog rata. Rađen po SF priči autora Filip K. Dick-a film je pratio epohu u kojoj se odvija priča sa svim svojim karakteristikama. Ono što će uvijek biti aktuelno je upravo taj hiper napredak u tehnologiji koji će omogućiti da tadašnja fikcija postane realnost. Vjerovatno da je i sam autor bio u tom trenutku opčinjen kontekstom i samom idejom filma te se može i naslutiti njegova intertekstualnost. 7. Scenografgija, Kostimografija i Design Kao dio scenografije, osim futurističkih panorama velegrada koji je sačinjen od ogromnih, impozantnih građevina, letećih i statičnih ogromnih ekrana na kojima se prikazuje neki propagandni mateijal, postoji i standardna arhitektura našeg vremena koja je uvijek prikazana u nekoj vlažnoj atmosferi i koja se koristi za scene |
u eksterijeru ali gdje se vide ljudi. Enterijeri su rađeni takođe u futurističkom maniru, gdje je namještaj uglavnom sveden na linijski design, sa iznenađujućim detaljima, nalik roletnama koje su u kući močnog vlasnika kompanije, kao neka vrsta emulzije koja se navlači preko prozora, do običnih venecijanera u stanici policije, odvajajući i akcentujući razliku u staležima. Takođe postoji i puno sitnih detalja, sprava koje imaju svoju funkciju, karakteristične samo za taj film. Kostimografija varira od staleža likova u filmu. Odjeca policajaca su mantili, šeširi, itd, nalik onim iz 30-tih godina 20. vijeka, kod bogataše i moćnika klasična odijela pomalo ekstravagantnog dizaja, a kod replikanata punk varijanta. Futuristički dizajn.
8.Stil i žanr Iako je film nastao 1982. godine, godinu dana poslije toga 1983. na osnovu SF priče autora Bruce Bethke-a ustanovljen je jedan od podžanrova SF-a tzv. ''Cyberpunk'', koji je usresređem na priče koje se vezuju za visok tehnološki napredak u nekoj dalekoj budućnosti i takođe za bijedni život ljudi bez obzira na to, takođe i na sociolni krah koji je potpuno iznijenio društveni poredak tog nekog vremena. Na osnovu toga film ''Blade runner '' je po mnogima svrastan u taj podžanr. Muzika autora ''Vangelis-a'' takođe u futurističkom maniru prati sve scene koje prikazuju moć i hladnoću tehnološki razvijenog grada, u kombinaciji elektronskih padova i brasova , a sa druge strane običnim klavirom u sentimentalnim scenama, sentimentalnim kompozicijama prolazi kroz dušu kako protagoniste tako i gledaoca.
Dodatak: Jedna od stvari koja moguće utiče na autentičnost filma, je to da je reditelj 1997. napravio promjene u montaži tzv. ''Directors cut''verziju filma, koja je ne dugo poslije ponovo dorađivana i do danas postoji 7 verzija istoimenog filma, rađenih za razna tržišta, takođe rađenih pod uticajem producenata filma. Jedna od glavnih razlika je izbačen monolog iz off-a , na početku i na kraju filma koji je na neki način uvod u lik Rik Dekarda, i na kraju zaključak filma, praćen scenom gdje on i Rejčel putuju slobodno u letilici na nekoj drugoj planeti. Ono na čemu se insistira je pitanje da li je možda i sam Rik Dakard u stvari replikant, jer se ne otkriva odakle njegov kolega zna za njegov san o ''Jednorogu'', ostavlja otvoreno pitanje, u toj drugoj premontiranoj verziji. U nemogućnosti da pronađem originalnu verziju iz 1982., uz ekspikaciju dodajem i monolog Rik Dekarda koji nedostaje, a bez kojeg film nije isti.....
Vuk MARKOVIĆ |
