Sinopsis - Fabula: Protagonista je poznati glumac nijemih filmova 20-tih godina XX vijeka, velika zvijezda, na vrhuncu svoje karijere slučajno upozna djevojku koja ga potpuno očara i koja uz njegovu pomoć postaje takođe glumica. On živi život slavne ličnosti, u bogatstvu i braku koji je više formalnog karaktera, crveni tepih, dijeljenje autograma i td. Međutim na vrhuncu njegove karijere pojavljujese zvučni film koji iz koriena mijenja do tada poznate filmske postulate, ukus publike, a sa njom nemonovno i dotadašnje zvijezde. Simpatije i ljubav koja je krenula da se rađa između njega i mlade djevojke čija glumačka karijera tek počinje, biva prekinuta otkazom koji protagonista daje u produkcijskoj kući zbog odbijanja da radi na zvučnom filmu, smatrajući ga bezvrijednim. Ta greška ga košta cjelokupne karijere dovodi ga na rub propasti, gledajući kako djevojka – mlada glumica ide ka vrhu slave. Sa svim vrlinama i manama zvučnog filma. Potpuno zaboravljen i zarobljen u svom ponosu tone sve dublje u propast, razvodi se, prodaje imovinu, otpušta svog batlera, odaje se alkoholu. Djevojka koja je takođe zaljubljena u njega kupuje stvari koje on na aukcijama prodaje, ali krišom da ne bi povrijedila njegov ponos. Poslije incideta sa požarom u kome je zamalo izgubio kuću u kojoj živi i sopstveni život, biva zbrinut kod mlade sad već bogate glumice. Sticajem okolnosti pronolazi sobu u kojoj su sve njegove stvari, i u krajnjem očaju pokušava da izvrši samoubitvo, ali u zadnjem momentu djevojka ga prekida u zlokobnoj namjeri, i nudi mu rešenje o kome nije razmišljao a to je da zajedno sa njom se oproba u nekom mjuziklu, što i rade uz krajnje oduševljenje producenta i cijelog filmskog seta.

Siže: Kroz ono što prolaze glavni akteri u filmu prate se dvije priče, ljubav i karijera. S jedne strane karijera glumca na vrhuncu slave koja rapidno opada pojavom novih tendencija u filmskoj industriji, a sa druge strane je glumica koja tek počinje svoju karijeru i koja se vrtoglavo penje ka vrhu slave. Odnos između njih bi bio odnos između protagoniste i antagoniste samo da nije prekinut ljubavlju koju međusobno ojećaju. Antagonista svakako postoji i on se pojavljuje u ulozi producenta koji traži 'novo meso' tj.nove ljude spremne na nove tehnološke tekovine. Preplitanje karijere i ljubavi prate protagonistu cijelo vrijeme sa velikim emotvnim oscilacijama, koje rezultiraju potpunim emotivnim rastrojstvom i pokušajem samubistva, međutim ipak saznaje da je voljen i da pored sebe može da ima nekog ko stvarno zaslužuje njegovu pažnju i ljubav, a to je mlada glumica koja je njemu dužna karijeu, ali na kraju spasivši ga od samoubistva on njoj ostaje dužan život i naravno ljubav. Sav taj njihov međusobni odnos biva stabilizovan i harmonizovan jednim mjuziklom u kome na kraju oboje igraju sa katarzičnim osmjesima na licu.

Osnovni sukob – Zaplet: glavni motiv protagoniste je ljubav prema umjetnosti kojom se bavi, a sporedni motiv je ljubav koju osjeća prema mladoj glumici. Koliko god da je u pitanju jaka motivacija, surovost filmske industrije u liku producenta sa antagonističkim stavom koji ne želi da bude van modernih tokova, ugrožav egzistenciju protagoniste otvarajući mu vrata ka sigurnoj propasti. Gordost protagoniste i nespremnost na kompromise samo podstiču i ubrzavaju njegovu propast, udaljavajući ga od njegove simpatije, i udaljavajući ga od života kojeg jedino zna. Mlada glumica je neko koga takođe interesuje umjetnost ali se nalazi na pravom mjestu u pravo vrijeme, u punom sjaju slave, međutim ne gubi simpatije prema onom uz čiju se pomoć tu našla, tažeći način da dopre do njegovog srca, pa čak i u trenucima kad više nije ono što je bio. Kao sporedni lik pojavljuje se protagonistin batler, koji ima funkciju da mu pomaže i da ga ponekim mudrim savjetom pokuša urazumiti.

Likovi – Karakteri: Lik protagoniste uveden je kao osoba koja je puna šarma i kao neko ko zna da manipuliše publikom, na samom početku filma gdje se on poslije premijere filma poklanja publici, potpuno je jasno da se radi o nekom ko posjeduje ogromnu popularnost, sigurnost u sebe, rutinu medijske ličnosti, što rediteljplasira u prvom minutu filma, otkrivajući još neke karakteristike, jegovu vitalnost i bezbržnost koju nudi život jedne zvijezde. Dobro podnosi poraze koje mu servira život, pokušavajući da uradi sve što može da se povrati. Po tipu ličnosti sangvinik. Ona ili mlada glumica, je uvedena kao neko ko je cijelog života želio da se bavi glumom, ali to se ne dešava svima i ona je najbolji primjer koliko ipak treba imati sreće da se dođe do svog sna. Spontana, pomalo nametljiva ali u granicama dobrog ukusa, nadasve šarmantna i sa definisanim željama, takođe sangvinik. Žena protagoniste, povučena, ljubmorna na uspjeh svog moža, netrpeljiva, kolerik, u svakoj prilici pokušava da mu prebaci svoje komplekse.

Struktura: Prvi dramski momenat u filmu je kad se protagonista nađe u situaciji da bira između budućeg rada na zvučnim filmovima i rada na nijemim filmovima, gdje on bira ipak nijemi film kao sredstvo svog izraza zanemarujući produkcijsku kuću sa kojom radi. Poslije toga dolazi zaplet sa njegovim odnosom i mladom glumicom, i sukcesivni pad njegove karijere, što kulminira njegovim emotivnim rastrojstvom i pokušaje samoubistva. Poslednji dramski momenat je trenutak njegove odluke da se ipak oproba u novoj filmskoj produkciji i tonskom filmu.

Rediteljski koncept koji je urađen tako da jednu priču s početka dvadesetog vijeka tretira na način kao da je tada snimana, uvlačeći gledaoca u određenu epohu koja je stilski potpuno zaokružena do najmanjih detalja, a samim tim i koncept koji pruža kompletnu sliku o životu glumaca tog vremena, služeći se rediteljskim sredstvima koja pojačavaju poistovjećivanje protagoniste i gledaoca, čine ovaj film autentičnim po više osnova. Npr. scena koja na neki način anticipira problem u kojem će se naći protagonista, tj. njegov san u kome se svaki pokret, spuštanje čaše na sto, lukanje po podu čuje, a njegov glas se ne čuje, je jedno od sredstava kojim reditelj na veoma suptilan način uvodi gledaoca u problem protagoniste, predstavivši tu treću dimenziju tj. zvuk u filmu kao nešto potpuno novo, iako je publika još od 1927. godine tj. od filma ''Jazz pjevač'', naviknuta na zvučni film. Ono što je novo je to da je film iako pripada novoj kinematografiji potpuno vraćen na uzore 20-tih godina prošlog vijeka, sniman u crno-bijeloj tehnici, bez prevelikih postprodukcijskih intervencija, specijalnih efekata, itd., a ono što ga definitivno vraća u 20-te je to da se radi o nijemom filmu, izuzev par scena, njegov san, i sam kraj filma, gdje je protagonista kao glumac, već ulazi u novi svijet zvučog filma, što je veoma hrabar rediteljski pristup. Osim rediteljskog pristupa i koncepta po kojem je ovaj film urađen, ono što je zanimljivo je da film, bez obzira na to što je nastao 2011, godine na jedan potpuno retro način obrađuje probleme koje muče umjetnike iz bilo koje branše, podstičući indirektno određena pitanja koja se tiču ljudske duše i nudi odgovore koji negdje zabrinjavaju.

Jedno od tih pitanja je, da li je tehnološki napredak koji je donijela civilizacija sa svim svojim modernim tekovinama, napravama, između ostalog i zvučnim filmom, nas primakao ili udaljio od onog što se zove iskonska umjetnost ili prava emocija, koju nudi neko umjetničko djelo, ili koja sama po sebi polako isčezava u tehnološkom izobilju?! Konačno, sama problematika u kojoj se nalazi protagonista filma, čija se radnja dešava 20-tih godina na potpuno autentičan način ispričana, ne razlikuje se od problematike nekog modernog umjetnika ovog doba, koji ne želi da prihvati moderne tekovine i trendove, smatrajući da je ono što stvara maksimum koji on može da pruži čovječanstvu, je ono što ovaj film čini trajnim.

Scenografija i kostimografija: Što se tiče scenografije i kostimografije, film pripada epohi 20-tih godina prošlog vijeka, gdje je sve urađeno d najmanjih detalja tog vremena. Čarlston haljinice, šeširići za žene, krzno za neke glamurozne momente, muškarci u odijelima karakterističnim za to vrijeme, pantalone sa faltama, smokinzi i frakovi. Frizure koje odgovaraju tom vremenu sa svim modnim detaljima, žene sa jakom šmikom, kod protagoniste brkovi, karaktističan modni detalj tog vremena. Kola takođe iz epohe, namještaj i arhitektura, sve ono što pravi svojevrsnu atmosferu filma, uvlačeći gledaoca u to vrijeme i žanr.

Stil i žanr: Prema stilu u kome je rađen film takođe pripada epohi 20-tih, uglavnom po načinu kadriranja i korišćenju klasične muzike tj. simfonijskog orkestra koji prati film, gdje postoji karakterističan spoj bez kontrapunkta i gdje muzika dinamički prati dramsku radnju, tako što tužne momente u filmu prati melanholičnim momentima (violine i sl.), a brže akcione momente prati bržim ritmom sa više instrumeata, pojačavajući i smanjujući dinamiku zavisno od dramske strukture. Prema žanru film pripada drami sa elementma komedije i romanse.

Hrabar pokušaj reditelja Michela Hazanavicius-a da vijek kasnie jednu priču koja se odvija vijek ranije uradi na skoro identičan način kao što se tada radilo i bez ikakvih problema prenese rijeku emocija koje sve ređe primjećujemo u novim ostvarenjima, nagrađen je i Oskarom za najbolju režiju i najboljeg glumca.

Vuk Marković
FDU Cetinje