Lucidno
«I, Daniel Blake», Ken Loach-a, svjedok velike nemaštine
| Obratimo pažnju na prvu riječ u naslovu, „Moi" („Ja"). Oponašajući početak jednog administrativnog obrasca („ja, doljepotpisani..."), ona ukazuje na jedinstveno biće propraćeno svojim vlastitim imenom, biće suočeno sa sistemom.
Daniel Blake neprestano mora da ispunjava obrasce, i to veliki broj njih. Stolar koji uskoro puni šezdeset godina i koji pati od srčane bolesti, prisiljen je da se obrati za socijalnu pomoć. Ali, birokratija sa kojom on od tada ima posla se pogrešno karakteriše kao Kafkina. Nerazmrsivi lavirint šikaniranja, blokada i poniženja u koji je bačen nije ni na koji način produkt tajanstvene apsolutnosti, političke metafizike Procesa ili Dvorca. Za Ken Loach-a i njegovog scenaristu Paul Laverty-ja, ono što ne prestaje da mu kvari prisustvo koje je samo po sebi neizvjesno, potiče od odlučnog plana, koji je, istovremeno, usmjeren na strogo kontrolisanje onih koji se nalaze u stanju slabosti, kao i na isključivanje onih najmarginalizovanijih. Ova afirmacija se zasniva na istraživanju koje na terenu sprovode režiser i scenarista, a o kojem Laverty obavještava u saopštenju za medije. {niftybox background=#afdeb2, width=360px} Dakle, ovo „ja", naglašava jedinstvenost osobe čije ime znamo, suočene sa birokratskim aparatom. Sav rad na ovom filmu stremi ka pružanju potpune jedinstvenosti tom čovjeku, istovremeno, izbjegavajući da isključi druge.{/niftybox} Kolektivno i individualno Ova konstrukcija funkcioniše na dva nivoa, kolektivnom i individualnom. Kolektivni nivo: Daniel neprestano ima posla sa osobama čiji se slučajevi razlikuju, ali koji, zajedno, čine mozaik velike neizvjesnosti u gradu koji se zove Newcastle, a može biti i Mančester ili Liverpul, ili po mnogo čemu Clermont-Ferrand ili Milano. Individualni nivo: krajnje bolestan, zlostavljan od strane administracije, marginalizovan zbog svoje nevičnosti da savlada informatičke alate koji su postali neophodni, na svom životnom putu, Daniel nailazi na Katie, čiji je život još nesrećniji od njegovog. {niftybox background=#afdeb2, width=360px}To je žena koja je udaljena od svog grada po naređenju socijalnih službi i koja se sa svojom djecom nalazi na bespuću. Žena koja samo što, doslovno, ne umire od gladi.{/niftybox} Najveći talent sineaste Ken Loach-a uvijek je bilo to što nikad nije želio da bude jači od svojih likova, spretnijih od situacijau kojima se nalaze. U njegovim savremenim filmovima (njegove istorijske rekonstrukcije, kao što su Secret Défense, Land of Freedom, Le vent se lève ili Jimmy's Hall,podvrgnute su drugim mehanizmima, očigledno manje uvjerljivim), postoji oblik dosljednosti naspram realnosti, što istovremeno predstavlja kvalitet i ograničenje njegovog filmskog stvaralaštva. |
 Njegov plodan rad takođe ubraja i nekoliko izuzetaka tog pristupa, počevši od njegovog remek-djela, slabo poznatog filma Ladybird, ali i filma The Navigators, koji je jednako impresivan usljed svog gotovo sablasnog karaktera, ili filmove koji pribjegavaju elementima krajnje crne komedije: Riff-Raff i Raining Stones. Nikad ugašeni bijes Ja, Daniel Blake, upisuje se u srce Loach-ovog filmskog stvaralaštva, koje je započelo filmom Pas de larmes pour Joy, prije skoro 50 godina. Kao Zlatna palma koja je istovremeno i neproporcionalna i nepravedno napadnuta tokom proglašenja pobjednika posljednjeg Kanskog festivala, ovaj 27. dugometražni igrani film, predstavlja subliman primjer filma svog autora. {niftybox background=#afdeb2, width=360px}To uključuje i plamen bijesa koja se nikad ne gasi pred nepravdom, istančanu pažnju na jeziku jednih i drugih (riječi, modulacije, pokreti, tišina), kao i veoma efikasan osjećaj za rad sa tumačima, koji imaju više od jedne zajedničke tačke sa ličnostima koje tumače.{/niftybox} U većini svojih filmova, Ken Loach djeluje uvjereno da su problemi koje spominje toliko ozbiljni, da ne zahtijevaju nikakvo pretjerano istraživanje realizacije. Ipak, čak i u svojim najboljim filmovima, kao i u mnogim drugim primjerima, kinematografija je pokazala da je u stanju ne samo da uspostavi činjenično stanje zasnovano na emociji, kao što je slučaj ovdje, već i da otvori istragu. U ovom filmu, ona ne zauzima nikakvo mjesto, jer se uzrok – onaj pravi - razumije unaprijed.
Jean-Michel Frodon |
