Kamere su postavljene pod uglom od 90 stepeni, a poluogledalo pod uglom od 45 stepeni u odnosu na kamere. Poluogledalo je transparentno i reflektivno u odnosu od 50:50 i dijeli svijetlo na dvije optičke ose, tako da jedna kamera snima transmitovano, a druga reflektovano svijetlo. MR je najskuplja i najkompleksnija vrsta rig-a.

Optička vlakna (fiber/fibre optics) - Fleksibilni vodiči svijetla s vrlo malim gubicima sačinjeni od vlakana visoko refraktivnog indeksa.

Paralaksa - Ugao koji prave dvije različite vidne linije prema istom predmetu; Ljudska binokularna vizija koristi paralaksu za doživljaj dubine prostora. Oči sagledavaju neki predmet iz dva ugla tako da, pri gledanju, postoji mala razlika u onome što vide lijevo i desno oko. Mozak tu razliku koristi da izračuna udaljenost od objekta, spajajući dvije 2D u jednu 3D sliku. Sistemi za stereoskopsko snimanje se oslanjaju na paralaksu kako bi postigli efekat dubine. U stereoskopiji, razmak između slika je prilagođen distanci između ljudskih očiju koja iznosi 50 - 70 mm. Kada su ove slike prezentovane gledaocu, po jedna za oba oka, mozak ih, baš kao i u prirodi, spaja u jednu trodimenzionalnu sliku.

U stereoskopiji, paralaksa se odnosi na poziciju projektovanog objekta u odnosu na ekran na kome se stereoskopska slika prikazuje i postoje 3 vrste:

• Pozitivna paralaksa - kada je objekat prikazan kao da se nalazi iza ekrana

• Negativna paralaksa - kada je objekat prikazan kao da se nalazi ispred ekrana

• Nulta paralaksa - kada je objekat prikazan na ravni ekrana

Paralelne kamere - Stereoskopska konfiguracija u kojoj su kamere (tj. objektivi) postavljene paralelno, sa fiksnom distancom između objektiva.

Piksel - Kovanica od picture cell - ćelija slike, tačkica. Najmanja jedinica na koju se može razložiti digitalna slika.

Rig sa kontrolom pokreta (Motion-control rig; moco rig) - Mehanički uređaj sa električnim motorima koji su kompjuterski kontrolisani. Dizajniran je da obezbijedi preciznu kontrolu pokreta i stereoskopskih parametara kamere.

Side-by-side 3D (SBS 3D) - Tehnika snimanja stereograma u kome su lijeva i desna slika horizontalno postavljene jedna pored druge.

Side-by-side rig (SBS) - Stereoskopski sistem u kome su kamere postavljene paralelno jedna pored druge. Osim što kamere mogu biti fiksirane, rig dozvoljava pomjeranje kamera po horizontalnoj osi zbog podešavanja inter-optičkog rastojanja, kao i podešavanje konvergencije (toed-in konfiguracija). Ova vrsta rig-a je manja od mirror sistema.

Stereo beskonačnost - Maksimalna distanca u okviru koje osoba može da procijeni dubinu, što iznosi okvirno 200 metara. Ako je objekat izvan zone od 200 metara, oči su u paralelnom položaju tj. ne nastavljaju da diverguju.

Stereografija (ili stereoskopija) - Umjetnost i tehnika snimanja trodimenzionalnih slika.

Stereopsis (ili stereo vizija) - Doživljaj dubine prostora koji je baziran na binokularnom disparitetu između slika koje vidimo lijevim i desnim okom.

Stereoskopski 3D - Trodimenzionalna slika koja je sačinjena od dvije (lijeve i desne) slike spojene u jedan stereogram.

Stereoskopski kalkulator - Elektronska alatka koja pomaže pri izračunavanju raznih stereoskopskih parametara kao što su inter-optičko rastojanje i konvergencija, ali se odnosi i na optimalnu primjenu određenih vrsta objektiva i njihovih žarišnih dužina. Stereoskopski kalkulator može biti u obliku jednostavne tabele, a postoje i specijalizovani programi.

Stereo sljepilo - Nemogućnost postizanja stereopsisa usled bezuspješnog spajanja lijeve i desne slike u jednu 3D cjelinu. Okvirno, 5 - 10 % populacije je stereo slijepo.

The 3ality Technica Stereo Image Processor (SIP) - Elektronski uređaj za obradu 3D signala koji proizvodi kompanija 3ality Digital.

Teleview - Stereoskopska metoda razvijena početkom dvadesteih godina prošlog vijeka od strane poznatog izumitelja Lorensa Hamonda, bazirana na naizmjeničnom zatamnjivanju i odtamnjivanju lijevog i desnog kanala na uređaju kroz koji gledalac gleda projektovanu sliku.

Toed-in konfiguracija - Konfiguracija side-by-side rig-a u kojoj kamere imaju mogućnost okretanja oko svoje ose. Toe-in opcija se koristi u uslovima kada je inter-optičko rastojanje (IOD) preveliko a uzrokovano je veličinom kamera, tako da je konvergencija jedini način da se inter-optičko rastojanje smanji. S obzirom da kamere snimaju pod određenim uglom, ravni filma (tj. senzora) nisu paralelne, što dovodi do geometrijske distorzije koju treba ispraviti u postprodukciji, ili će proces u realnom vremenu obaviti 3D image processor.

Uređaj za stereo snimanje - Kompletan sistem koji se koristi za snimanje stereograma.

Vergencija - Pokret očiju koji se dijeli na konvergenciju i divergenciju.

Volumetrički 3D displej (volumetric 3D display) - Autostereoskopski sistem za prikazivanje koji fizički stvara trodimenzionalne slike u tri dimenzije koje su vidljive iz svih uglova, npr. holografski displej.

Voxel (volumetric pixel) - Trodimenzionalni piksel, najmanja mjerljiva jedinica u 3D modelovanju. Ne odnosi se na S3D (stereoskopski 3D) već na CGI (computer-generated images) vrstu 3D-a.

IZVORI
Bibliografija

1. Mendiburu, Bernard; Pupulin, Yves; Schklair, Steve (2012). 3D TV and 3D Cinema, Tools and Processes for Creative Stereoscopy. Focal Press. Waltham.

2. Zone, Ray (2007). Stereoscopic Cinema and the Origins of 3-D Film, 1838–1952. The University Press of Kentucky. Lexington.

3. Byrne, Bill (2009). The Visual Effects Arsenal, VFX Solutions for the Independent Filmmaker. Focal Press. Waltham.

4. Jack, Keith; Tsatsulin, Vladimir (2002). Dictionary of Video and Television Technology. Newnes. Woburn.

5. Laurie, Peter (1984). Kompjutor u kući. Cankarjeva založba. Ljubljana.

6. Računarski rečnik - Microsoft Press (1999). CET Computer Equipment and Trade. Beograd

7. Vujaklija, Milan (1992). Leksikon stranih reči i izraza. Prosveta. Beograd.

Internet izvori:

1. Stereocard Collection. University of Washington, University Libraries. Datum preuzimanja: 12.08.2013.

Link: http://content.lib.washington.edu/stereoweb/index.html

2. 3D no better than 2D and gives filmgoers headaches, claims study. The Guardian. Datum preuzimanja: 04.07.2013.

Link: http://www.theguardian.com/film/2011/aug/11/3d-no-better-than-2d

3. David Wood on the nature of 3DTV. EBUTECHNICAL YouTube kanal. Datum preuzimanja: 14.08.2013.

Link: http://www.youtube.com/watch?v=IPo7CH1qPIk

4. BBC 3D programming 'on hold' indefinitely. BBC. Datum preuzimanja: 14.08.2013. Link: http://www.bbc.co.uk/news/entertainment-arts-23195479

5. Breaking: ESPN 3D Shutting Down At Year's End. TVNewsCheck. Datum preuzimanja: 15.08.2013.

Link: http://www.tvnewscheck.com/playout/2013/06/breaking-espn-3d-shutting-down-at-years-end/

Mirko Đurović
student Fakulteta vizuelnih umjetnosti, Univerzitet Mediteran
(MENTOR Prof. Aleksandar Luj Todorović)