In Memoriam       
    Nagisa Oshima
    Japanski režiser najbolje poznat po seksualno eksplicitnim In the realm of the senses i Merry Christmas Mr. Lawrence gdje glavnu ulogu glumi David Bowie


    U određenom smislu, šteta je što je japanski režiser Nagisa Oshima, koji je umro u 80-toj godini, bio više ozloglašen nego slavan, zahvaljujući jednom filmu, In the realm of the senses(takođe poznatim pod nazivom Ai no Corrida, 1976). Iako je, po mišljenju mnogih, u domenu pornografije, ovaj film ozbiljna studija veze koja postoji između politike i seksualnost, erotike i smrti (prethodno se bavio Bernando Bertoluccijevim filmom Last Tango in Paris). Ovaj film je takođe i proboj u predstavljanju eksplicitnih scena seksa u mejnstrim umjetničkim filmovima. Kao i Bertolucci, Oshima je priveden i okrivljen pod optužbama bludničenja.

    Baziran na pravom cause celebre, In the realm of the senses govori o oženjenom muškarcu i gejši, koji se povlače iz militarističkog Japana 1936-te godine, u svoj svijet, gdje obsesivno sprovode u djelo svoje seksualne fantazije. Na kraju, u potrazi za krajnjim orgazmom, ona ga zadavi i potom kastrira. Oshima koristi formulu kabuki pozorišta i koristi bogatu erotičnu literaturu feudalnog Japana. Iako je film In the realm of the senses bio njegov najveći komercijalni uspjeh, to nije ujedno bio i njegov najbolji film , a njegova reputacija je postepeno opadala tokom narednih nekoliko decenija, tokom kojih je napravio samo nekoliko filmova.

    Rođen u Kjotu, Oshima je studirao političku istoriju na Kyoto univerzitetu, gdje je takođe bio studentski lider uključen u ljevičarske aktivnosti, prije svog diplomiranja 1954-te godine. Postao je filmski kritičar,a kasnije i glavni urednik filmskog magazina Eiga Hihyo, prije nego što je savladao zanat pomoćnog režisera u Shochiku Studijima. Oshima je počeo režirati svoje prve scene u vrijeme Francuskog novog talasa,a posebno je bio pod uticajem Jean-Luc Godarda.

    Njegova prva tri filma se mogu klasifikovati kao seshun eiga (mladalački filmovi) koji su uključivali i nekoliko eksperimentalnih scena. Na primjer, u Goloj mladosti (1960) vidimo dugu scenu snimanu u jednom potezu u kojoj posmatramo mladog junaka dok jede jabuku. Neorealistički Night and Fog u Japanu (1960)- naslov koji je namjerno dizajniran kao omaž dokumentarcu o Aušvicu Alain Renesansa-predstavlja očajničku optužnicu nejedinstva Japanske ljevice, i onoga što je Oshima vidio kao izdaju revolucionarne akcije od strane Japanske komunističke partije. Film, koji se sastoji od svega 43 kadra, povučen je od strane studija tri dana nakon objavljivanja, što ga je natjeralo da radi kao nezavisan režiser i da osnuje svoju sopstvenu producentsku kompaniju, Sozosha, sa glumicom Akikom Koyamom, koju je i oženio 1960-te godine.

    The Catch (1961), Oshimin prvi nezavisni film, popločao je put u mnogome onome što je slijedilo u njegovoj brizi o rasizmu i brutalnosti, bilo da su isti institucionalni ili lični. Sniman u dugačkim scenama sa minimalnim pokretima kamere, priča divlju priču o Afro-američkom zatvoreniku u ratu koji je držan kao talac u malom selu.Čekajući vojnu policiju da uklone njihov „ulov" seljani prave čovjeka žrtvenim jarcem za sve njihove probleme, ubivši ga na kraju.

    Oshimin sledeći bitni film je Violence at Noon (1966), namjerno mračna studija seksualnog kriminala. Ovaj film je jako rijetko gledan, što je posledica pravnog neslaganja oko distribucije ovog filma u inostranstvu. Kao kontrast filmu „The Catch" napravljen je u CinemaScope-u i bio je mahnito isječen (sadrži preko 2,000 kadrova). Neobični film „Tales of the Ninja" (1967) je takođe karakterističan po ubrzanom sječenju kadrova i u potpunosti je napravljen od scena iz nasilnog i erotičnog manga stripa.

    Death by Hanging (1968) film koji je zaprepašćujući,pun bijesa i crnog humora,govori o inteligentnom mladom Koreancu,koji biva obješen zbog silovanja i ubistva dvije japanske djevojke,dok njegovo tijelo odbija da umre.Počinje kao dokumentarac o smrtnoj kazni,koji postaje sve više i više nerealan tokom potrage za argumentima u sedam Brechtian poglavlja.Glavna tema koja se javlja jeste sramotno ophođenje Japanaca ka koreanskoj manjini,što je i činjenica koja je od kranje važnosti za razumijevanje samog filma.

    Odmah nakon studentske pobune iz 1968.godine,izlazi film Diary of a Shinjuku Thief,eksplozivni agit-prop film koji izjednačuje seksualno oslobođenje sa revolucijom,čiji se uticaj samo marginalno smanjio.Koristeći crno-bijelu tehniku sa umetanjem boje i mješajući realističnu i teatralnu glumu sa cinéma vérité tehnikama,fim prikazuje mladog studenta koji je uhvaćen u krađi u knjižari od strane djevojke koja se pretvara da tu radi kao pomoćnica,sa kojom on kasnije započinje seksualno neispunjenu aferu.Nakon traženja savjeta o seksu,konačno pronalaze ekstazu tokom izbijanja ulične pobune.

    In the realm of the senses

    Three Resurrected Drunkards (1968) bukvalno ponovo počinje po sredini filma.Ovo može kod publike koja ne zna o čemu se radi,da izazove pobunu,misleći da je projekcionista slučajno ponovo pustio film od početka.

    Taj zastareli kuriozitet praćen je filmom Boy (1969),jednom od Oshiminih najpristupačnijih i jednom od rijetkih ''završenih'' filmova,inspirisan je istinitom pričom-u ovom slučaju pričom o desetogodišnjaku, kojeg su roditelji učili da se baca pod auta kako bi mogli da traže novac od preplašenih vozača, nakon čega bi se preselili u sledeći grad. Priča je ispričana sa izvanrednim društvenim i psihološkim uvidom, dok su izvođenje, boja i CinemaScope prikaz izvedeni na majstorski način.

    The Ceremony (1971) je bio Oshimin najambiciozniji film do tada: ne manje od istorije Japana od kraja Drugog svjetskog rata do danas, koji predstavlja velika i uticajna porodica. Svaki dio je obilježen posebnom ceremonijom kao što je proslava godišnjice, vjenčanje ili sahrana, koji otkrivaju Oshimin duboko ambivalentan stav ka japanskom društvu."Ceremonije predstavljaju vrijeme tokom kojeg se otkrivaju posebne karakteristike japanskog duha". To je duh koji me se tiče i zabrinjava." - objašnjava Oshima.

    Empire of Passion (1978), manje seksualno eksplicitan komad srodan filmu In the Realm of the Senses, jeste priča o duhovima sa „amour fou" u svom centru. U selu tokom 1985-e godine, starog vozača rikše ubija njegova žena i njen mladi ljubavnik. Tri godine kasnije, pojavljuje se duh starog čovjeka, ponovo budeći njihov osjećaj krivice, što na kraju vodi do otkrivanja njihovog zločina. Iako je film Oshimi donio nagradu za najboljeg reditelja u Kanu, činilo se da ga sa jedne strane zanimaju osjećanja publike tokom filma,a sa druge strane da ga zanima uspješnost filma na blagajnama. Činilo se da je društvena osuda i složenost njegovih filmova isparila.

    Oshimin jedini film na engleskom jeziku jeste Merry Christmas, Mr Lawrence (1983), zasnovan na romanu Laurensa van der Posta čija se radnja odvija u japanskom zatvoreničkom kampu. Film pokušava da objasni da je uprkos ratnim zločinima postojao veliki broj vojnika koji su bili plemeniti i nježni. Glavna tema leži u homoerotskom odnosu između zatvorenika (David Bowie) i zapovjednika u kampu (Ryuichi Sakamoto), iako su glumci – obojica pop zvijezde – pružili ukočeno izvođenje.

    Sjenka Luis Buñuel pada na francuski film Max, Mon Amour (1986),koji govori o britanskom diplomati u Parizu koji otkriva da je njegova dokona žena (Charlotte Rampling) iznajmila stan u kojem posjećuje svog ljubavnika Maxa, šimpanzu. Ova razumno duhovita crna komedija je doživjela mali uspjeh, nakon čega je Oshima odustao od režije kako bi postao popularni voditelj u talk show-a na japanskoj televiziji. Nekoliko godina je pokušavao da snimi Hollywood Zen, njegov scenario o Sessue Hayakawa, japanskom glumcu koji je postao holivudska zvijezda tokom ere nijemog filma. Tokom 1999, vratio se u formu sa filmom Gohatto (Taboo), visoko stilizovani i indirektni film o samurajima i o njihovim homoseksualnim strastima u predivnom mladom mačevaocu koja su probuđena u veoma ograničenom društvu. To je ujedno i njegov poslednji film, nakon kog je doživio seriju moždanih udara.

    Nadživjela ga je Koyama, koja se pojavljuje u nekoliko njegovih filmova.

    Nagisa Oshima, filmski reditelj, rođen 31.marta 1932; umro 15.januara 2013

    Ronald Bergan
    preveli:
    Jasmina Kaljić
    Stevan Milivojević

     



    Previous-Page-Icon
       11    Next-Page-Icon

    © 2010 Camera Lucida All Rights Reserved.

    Please publish modules in offcanvas position.